Pensioen beleggen

Niet iedereen bouwt genoeg pensioen op. Een pensioenpot opbouwen kan door te beleggen. Dat levert mogelijk een hoger rendement op, maar heeft ook risico’s. Hoe werkt pensioen beleggen? En wat zijn de mogelijkheden? Dat en meer staat op deze pagina. Direct een pensioen beleggingsrekening openen? Vergeet niet om te vergelijken!

Wat is pensioen beleggen?

Pensioen beleggen is (index)beleggen voor het pensioen met fiscale voordelen én voorwaarden. Pensioen opbouwen is voor de lange termijn. Het geld is nu nog niet nodig, maar pas als iemand met pensioen gaat. Daarom staat het geld op een pensioen beleggingsrekening een bepaalde tijd vast. Het geld is niet vrij opneembaar. Beleggen voor het pensioen op een gewone beleggingsrekening? Dat kan ook. Het geld staat dan niet vast, maar profiteren van belastingvoordelen kan ook niet.

Beleggen voor een aanvullend pensioen kan met belastingvoordeel. Maar dit kan alleen met een speciaal pensioenproduct, zoals:

• Bankspaarrekening
• Lijfrenteverzekering
• Geblokkeerde beleggingsrekening

Wie spaart via zo’n pensioenproduct, mag de inleg aftrekken van de inkomstenbelasting. Zo krijgt hij een deel van de inleg terug. Ook telt het geld op een pensioenproduct niet mee voor de vermogensrendementsheffing in box 3. Op de afgesproken einddatum wordt het geld (periodiek) uitgekeerd. Over deze uitkering moet wel inkomstenbelasting betaald worden.

Voor wie?

Iedereen die in Nederland woont en werkt krijgt een AOW-uitkering van de overheid. In 2023 is dit voor een alleenstaande netto € 1.353,11 per maand. Partners krijgen elk maandelijks € 920,98 netto. Dit heet de eerste pijler van het pensioenstelsel. De tweede pijler is het aanvullend pensioen van een werkgever. Via een pensioenregeling bouwen werknemers in de meeste gevallen pensioen op. Zelf pensioen opbouwen valt in de derde pijler. Bijvoorbeeld door te sparen of beleggen.

Wie in loondienst werkt, bouwt meestal automatisch een aanvullend pensioen op. Maar een goede pensioenregeling is geen garantie. Zelfstandig ondernemers bouwen geen pensioen op via een werkgever. Zij regelen hun pensioen zelf.

Iedereen die geen of te weinig pensioen opbouwt, heeft een pensioentekort. Dit tekort kan aangevuld worden door zelf te sparen of beleggen. Wie spaart of belegt voor een aanvullend pensioen, heeft – onder bepaalde voorwaarden – recht op fiscale voordelen.

Hoe werkt beleggen voor het pensioen?

Beleggen voor het pensioen kan op verschillende manieren. Op een gewone beleggingsrekening bijvoorbeeld. Of via een speciaal pensioenproduct. Ook is er de keus uit zelf beleggen of laten beleggen. Wie zelf belegt op een gewone beleggingsrekening, bepaalt zijn eigen strategie en hoeft zich niet aan fiscale regels te houden. Daarentegen kan hij niet profiteren van belastingvoordelen.

Niet iedereen heeft veel kennis en ervaring met beleggen. Beheerd pensioen beleggen kan in dat geval een optie zijn. De beheerder neemt alle beslissingen. Bijvoorbeeld het kiezen van het beleggingsfonds en het spreiden van het risico. Een beheerd pensioenproduct is een geblokkeerde beleggingsrekening of lijfrenterekening. Er wordt elke maand of elk jaar een X bedrag ingelegd. En dit wordt belegd in bijvoorbeeld een goed gespreid fonds.

Hoeveel er elk jaar met belastingvoordeel ingelegd mag worden, hangt af van de jaarruimte en reserveringsruimte.

Jaarruimte en reserveringsruimte

Wie geen of te weinig pensioen opbouwt en belegt via een pensioenproduct, mag de inleg aftrekken voor de inkomstenbelasting. Hierdoor hoeft men onder aan de streep minder belasting te betalen.

Of en hoeveel iemand mag aftrekken, hangt af van het inkomen en hoeveel pensioen iemand het jaar ervoor heeft opgebouwd. De jaarruimte is het verschil tussen hoeveel pensioen iemand in één jaar al heeft opgebouwd en hoeveel hij jaarlijks mag opbouwen. Wie in voorgaande jaren te weinig pensioen opbouwde, mag meer aftrekken. Dit heet de reserveringsruimte.

Op de website van de Belastingdienst kan iedereen zijn jaarruimte en reserveringsruimte zelf uitrekenen.

De inleg voor pensioen beleggen mag men alleen aftrekken als het geld op een geblokkeerde rekening staat. Dit houdt in dat het geld niet vrij opneembaar is. Maar vrij komt in de vorm van uitkeringen na de pensioenleeftijd.

Met pensioen

Het geld op een pensioen beleggingsrekening (of lijfrenterekening) staat vast en mag alleen voor het pensioen gebruikt worden. Op de AOW-leeftijd gaat iemand officieel met pensioen. Vanaf dat moment mag hij het geld laten uitkeren. Maar dat hoeft niet. Wie wil doorgaan met beleggen, mag dit tot 5 jaar na de pensioendatum doen.

Met het geld op de pensioenrekening wordt na de einddatum een lijfrente gekocht. Zo’n lijfrente bepaalt hoeveel er elke maand uit het opgebouwde vermogen wordt uitgekeerd. Het totale bedrag wordt bijvoorbeeld in 5, 10 of 20 jaar uitgekeerd. Het geld in één keer laten uitkeren is vaak niet mogelijk. Iedereen is vrij om zelf een lijfrente aan te kopen. Dat hoeft dus niet bij dezelfde partij als de pensioenrekening. Vergelijken helpt bij het maken van de juiste keus.

Na het aankopen van de lijfrente, wordt het belegde vermogen in uitkeringen uitbetaald. Bijvoorbeeld elke maand € 400. Deze uitkeringen ziet de Belastingdienst als inkomen. Daar rekenen zij dus inkomstenbelasting in box 1 over. Wie zijn AOW-leeftijd heeft bereikt, betaalt meestal wel een lager belastingtarief.

Kortom:

1. Elk jaar mag iemand (tot 7 jaar terug) zijn jaarruimte op een pensioen beleggingsrekening zetten.
2. Deze inleg mag hij fiscaal aftrekken. Dit houdt in dat hij nu geen belasting betaalt, maar pas als het bedrag wordt uitgekeerd.
3. Over het bedrag dat op de pensioenrekening staat, hoeft geen vermogensrendementsheffing betaald te worden.
4. Het geld staat vast totdat hij met pensioen gaat. Vanaf de pensioenleeftijd ontvangt hij het bedrag in periodieke uitkeringen.
5. Over deze uitkeringen betaalt hij wél inkomstenbelasting. Dit is meestal wel een lager belastingtarief.

Verschil beleggingsrekening en pensioen beleggingsrekening

Een gewone beleggingsrekening is niet hetzelfde als een pensioen beleggingsrekening. De pensioenrekening is uitsluitend bedoeld om te beleggen voor het pensioen. De belangrijkste verschillen staan in onderstaande tabel:

Gewone beleggingsrekening	Pensioenrekening
Inleg is niet fiscaal aftrekbaar	Inleg is fiscaal aftrekbaar
Het geld is altijd beschikbaar	Het geld staat vast en is niet vrij opneembaar
Wel vermogensbelasting	Geen vermogensbelasting
Geen specifiek doel voor het bedrag, aanvulling op pensioen mag, maar hoeft niet	Bedrag wordt na de einddatum periodiek uitgekeerd als pensioen
Uitkeringen worden niet belast	Over de uitkeringen rekent de Belastingdienst inkomstenbelasting
Zelf bepalen hoeveel en wanneer inleggen	Onbeperkt inleggen mag niet, de inleg is tot een bepaald bedrag fiscaal aftrekbaar

Wat is de beste beleggingsrekening voor het pensioen?

Wie wil beleggen voor zijn pensioen, kiest zelf een beleggingsrekening. Er is veel keus. Wat de beste is, is lastig te zeggen. Dat is voor iedereen anders. Het is belangrijk dat het pensioenproduct past bij de persoonlijke wensen en behoeften. Een adviseur kan hier eventueel bij helpen.

Wel of geen pensioenproduct

Pensioen beleggen kan bij veel partijen. Het is van belang erop te letten of de beleggingsrekening een speciaal pensioenproduct is of dat het een gewone beleggingsrekening is. Dit verschil is essentieel voor het wel of niet krijgen van belastingvoordeel. De inleg is alleen aftrekbaar als dit specifiek bij het product wordt genoemd. Zelf beleggen voor het pensioen op een niet geblokkeerde rekening is niet aftrekbaar.

Risico en rendement

Pensioen beleggen kan een mooi rendement opleveren. Maar dat is niet gegarandeerd. Ook spelen een aantal factoren mee. Zoals hoeveel tijd er is om te beleggen, het ingelegde vermogen en de risico spreiding. Wie belegt voor zijn pensioen, begint meestal vroeg en heeft daardoor langer de tijd. Vaak wordt er in het begin meer risico genomen en wordt dit naarmate de pensioenleeftijd dichterbij komt afgebouwd.

Kosten

Beleggen kost geld. Voor elke koop en verkoop rekent de bank of broker bijvoorbeeld transactiekosten. Hoe meer transacties iemand doet, hoe hoger de kosten. En deze kosten drukken het uiteindelijke rendement. Beheerd beleggen kost ook geld. De fondsbeheerder rekent directe en indirecte kosten, zoals beheerkosten, servicekosten en fondskosten. Sommige kosten zijn al in de koers verwerkt.

De dienstverlening van aanbieders lijkt op elkaar. Maar de kosten zijn niet overal hetzelfde. Daarom is pensioen beleggen bij de ene partij goedkoper dan bij de ander. Een pensioenrekening vergelijken geeft inzicht in dit verschil. Kijk niet alleen naar de kosten. De voorwaarden zijn net zo belangrijk.

Pensioen beleggingsrekening gratis vergelijken in 2024

Beleggen voor het pensioen begint bij het kiezen van een pensioen beleggingsrekening. Zonder beleggingsrekening is beleggen niet mogelijk. Er is veel keus als het gaat om beleggen. Zo zijn er partijen die een speciaal pensioenproduct aanbieden, waarbij de fiscale voordelen van toepassing zijn. Niet overal is het mogelijk om te beleggen voor het pensioen met belastingvoordelen. Beleggen gaat in dat geval via een gewone beleggingsrekening.

In onderstaande tabel staan een aantal populaire pensioenbeleggingsrekeningen mét fiscale voordelen. De tabel is bedoeld als voorbeeld en bevat niet alle aanbieders.

	Afsluitkosten	Servicekosten	Beheerkosten	Fondskosten	Transactiekosten
DEGIRO Pensioenrekening	€0,00 (€150 exitkosten)	–	0,20%	0,40%	€0 (alleen als deze niet boven 0,20% uitkomen)
Brand New Day Pensioenrekening-Beleggen	€45,00	0,44%	–	0,15% – 0,26%	0,50% stortingskosten
Evi Pensioenbeleggen	€49,00 (+ €49,00 per jaar)	–	–	0,64% – 0,69%	–
Bright Pensioen	€50,00 (+ €210 per jaar)	–	–	0,13% – 0,19%	0,07% instapkosten + 0,05% uitstapkosten
Rabo ToekomstBeleggen	€35,00	0,06% – 0,0025% (minimum €5,00 per kwartaal)	0,10% of 0,09%	0,15%	–
Doelbeleggen.nl Pensioen	–	–	0,75%	0,21%	0,10%
Meesman Pensioenrekening	–	–	–	0,25% – 0,50%	0,25%
Knab Pensioenbeleggen	€40,00	–	0,60% of 0,50%	0,30% – 0,45%	0,10% – 0,33% in- en uitstapkosten

Waarom beleggen voor later?

Zelfstandig ondernemers bouwen geen aanvullend pensioen op. Zij krijgen alleen een AOW-uitkering van de overheid. Maar ook sommige werknemers bouwen onvoldoende pensioen op. Bijvoorbeeld omdat ze een tijdje werkloos waren. Of geen pensioenregeling hebben. We spreken dan van een pensioentekort. Dit tekort kan iedereen zelf aanvullen door te sparen of te beleggen.

Sparen heeft minder risico’s. Het is een veilige keus, maar brengt ook weinig extra’s op. Door de lage spaarrente is het rendement op spaargeld laag. Soms is sparen zelf nadelig. Bijvoorbeeld door de hoge inflatie of het betalen van een negatieve spaarrente.

In dat geval kan men kiezen voor pensioen beleggen. Beleggen geeft meer kans op een hoger rendement, maar tegelijkertijd is er ook het risico op een waardedaling. Wie belegt voor zijn pensioen, heeft meestal veel tijd. Een beursdip kan bijvoorbeeld weer goedgemaakt worden. Daarom is het rendement op lange termijn bij beleggen meestal hoger dan bij sparen. Toch is er geen garantie op succes. Niemand weet hoe de beurs zicht ontwikkelt. Het rendement kan tegenvallen. Of (een deel van) de inleg gaat verloren. Dat is het risico van beleggen.

Een beleggingsrekening voor het pensioen openen

Een pensioenrekening openen kan tegenwoordig vrijwel overal online. Wel zijn er een aantal voorwaarden, zoals:

• 18 jaar of ouder
• Beschikbare jaarruimte
• Een bankrekening bij een Nederlandse bank
• Woonachtig en belastingplichtig in Nederland

Pensioen beleggen betekent geld inleggen op een geblokkeerde rekening. Het geld staat dus vast en kan niet zomaar voor iets anders gebruikt worden. Wel zijn er een aantal uitzonderingen. Bijvoorbeeld als iemand langdurig arbeidsongeschikt raakt of komt te overlijden. In dat geval komt het pensioenkapitaal eerder vrij. Ook mag het pensioen – onder voorwaarden – eerder afgekocht worden. Maar dit gaat meestal wel samen met hoge kosten. De precieze voorwaarden staan op de website van de aanbieder. Lees altijd goed de kleine lettertjes door.

Wat zijn de risico’s van pensioen beleggen?

Beleggen heeft altijd risico’s. De vuistregel is: hoe hoger het rendement, hoe hoger het risico. Beurskoersen gaan op en neer. Dit houdt in dat de waarde van de beleggingen kan dalen en stijgen. Een waardedaling betekent een verlies. Een waardestijging zorgt voor winst, oftewel rendement.

Pensioen beleggen is voor de lange termijn. Koersen fluctueren. Soms gaan ze omhoog. Soms omlaag. Wie tijd genoeg heeft, kan een beursdip uitzitten. Daarnaast is het belangrijk om niet al het geld op één paard te wedden. Of met andere woorden: bij beleggen is spreiden belangrijk. Zo wordt het risico gespreid. Als de ene belegging in waarde daalt, kunnen andere beleggingen dit verlies opvangen. Dit kan bijvoorbeeld door te beleggen in (index)fondsen. Of door zelf te investeren in verschillende beleggingsproducten.

Ook is het handig om te kijken naar (automatische) risicoafbouw. Naarmate de einddatum in zicht komt, is er minder tijd om de beleggingen te laten staan. De beleggingstermijn wordt korter. Veel mensen nemen in het begin meer risico en bouwen dit risico af richting de pensioendatum. Dit heet risicoafbouw en verkleint de kans op een flinke waardedaling vlak voor het pensioen. Sommige banken en brokers doen dit automatisch. Bijvoorbeeld via een Life Cycle fonds.

Sparen, beleggen of lijfrenteverzekering?

Werken in loondienst biedt geen garantie op een goed pensioen. Zelfstandig ondernemers bouwen sowieso geen pensioen op via een werkgever. En wie (een tijdje) werkloos is (geweest), heeft mogelijk een pensioengat.

Het pensioeninkomen kan op verschillende manieren aangevuld worden:

Sparen

Wie extra geld opzij wilt zetten voor het pensioen, kan hiervoor een gewone spaarrekening gebruiken. Het geld is vrij opneembaar en het risico dat het geld verloren gaat, is klein. Daarentegen is het rendement bij een lage spaarrente laag en moet er vanaf € 57.000 of € 114.000 vermogensbelasting betaald worden in 2023.

Beleggen

Pensioen beleggen kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld in aandelen, obligaties of in een beleggingsfonds. Banken en brokers bieden vaak een speciale pensioen beleggingsrekening aan. Beleggen kan op de lange termijn een hoger rendement dan sparen opleveren. Wel zijn er meer risico’s. Het rendement kan tegenvallen. Of (een deel van) de inleg gaat verloren. Beleggen via een pensioenrekening kan wel met fiscale voordelen. Onderaan de streep wordt er zo minder belasting betaald.

Lijfrenteverzekering en banksparen

Een lijfrenteverzekering en een bankspaarrekening zijn beide een geblokkeerde spaarrekening. Hierop wordt periodiek of eenmalig geld gestort. Dit geld staat vast tot de AOW-leeftijd. Vanaf dat moment keert de bank of verzekeraar maandelijks een bedrag uit. Alleen over de uitkeringen rekent de Belastingdienst belasting. Bovendien is de premie soms aftrekbaar. 

Belastingvoordeel en belasting betalen

Wie belegt voor zijn pensioen via een pensioenproduct (geblokkeerde rekening) mag:

• De inleg aftrekken in box 1

Elke maand of elk jaar legt iemand een X bedrag in voor zijn pensioen. Deze inleg mag hij aftrekken in box 1. Hierdoor daalt zijn inkomen, waarover hij belasting moet betalen en valt de belasting onder aan de streep lager uit. Zo verdient hij een deel van de inleg weer terug. Zodra hij met pensioen gaat, wordt het kapitaal in periodieke bedragen uitgekeerd. Over deze uitkeringen betaalt hij wel inkomstenbelasting. De belasting over deze uitkeringen is doorgaans lager, waardoor er per saldo een belastingvoordeel ontstaat.

• Het kapitaal niet meerekenen bij het vermogen in box 3

Beleggingen horen bij het vermogen en over vermogen rekent de Belastingdienst vermogensrendementsheffing. Maar wie belegt voor zijn pensioen via een speciaal pensioenproduct, hoeft tijdens de opbouwfase het kapitaal niet mee te tellen als vermogen. Over het belegde vermogen voor het pensioen – mits dit een geblokkeerde rekening is – hoeft dus geen vermogensbelasting betaald te worden.

Veelgestelde vragen